Asteroid 2001 FO32; 21 Mart’ta Dünya’nın Çok Yakınından Geçecek

Gezegenlerarası interloper(davetsiz misafir), Dünya’ya 2 milyon km’den fazla yaklaşmayacak, ancak gökbilimciler için değerli bir bilimsel fırsat sunacak.

2021’de gezegenimizin önünden geçeceği tahmin edilen en büyük asteroit, 21 Mart’ta dünyamıza en yakın noktasında olacak ve gökbilimcilere güneş sistemimizin şafağında oluşan kayalık bir kalıntıya iyi bakmaları için nadir bir fırsat sağlayacak.

2001 FO32 olarak adlandırılan Dünya’ya yakın asteroit, en yakın yaklaşımını yaklaşık 2 milyon kilometre ya da Dünya’dan Ay’a olan mesafenin 5 1/4 katı mesafede yapacak. Gezegenimizle şimdi veya gelecek yüzyıllar boyunca herhangi bir çarpışma tehdidi bulunmamaktadır.

Yeryüzüne Yakın Nesne Çalışmaları Merkezi’nin (CNEOS) direktörü Paul Chodas, “2001 FO32’nin Güneş etrafındaki yörünge yolunu çok doğru biliyoruz, çünkü 20 yıl önce  keşfedildi ve o zamandan beri izlendi.”  “Asteroidin Dünya’ya 2 milyon kilometreden daha fazla yaklaşma şansı yok.”

Yine de, bu mesafe astronomik açıdan çok yakındır, bu nedenle 2001 FO32 “potansiyel olarak tehlikeli bir asteroit” olarak adlandırılmıştır. CNEOS, NASA’nın Gezegensel Savunma Koordinasyon Ofisi Dünya’ya yakın nesneler NEO’lar için yüksek hassasiyetli yörüngeleri hesaplar , uzun vadeli tehlike değerlendirmelerini iyileştirmek için her NEO’nun yörüngesini tam olarak karakterize etmeye yardımcı olmak için teleskoplara ve yer tabanlı radara güvenir.

Bu geçiş sırasında, 2001 FO32 yaklaşık 124.000 km / saat hızla geçecek. – çoğu asteroidin Dünya ile karşılaştığı hızdan daha hızlı.- Asteroidin alışılmadık derecede hızlı yaklaşmasının nedeni, Dünya’nın yörünge düzlemine 39 derece eğimli bir yörünge olan Güneş etrafındaki oldukça eğimli ve uzun (veya eksantrik) yörüngesidir. Bu yörünge, asteroidi Güneş’e Merkür’den daha yakın ve Mars’tan iki kat daha uzağa götürür.

2001 FO32 güneş sistemindeki iç yolculuğunu yaparken, asteroit yarım borudan aşağı yuvarlanan bir kay kaycı gibi hızlanıyor ve sonra derin uzaya fırlatılıp Güneş’e geri döndükten sonra yavaşlıyor. Her 810 günde bir (yaklaşık 2 1/4 yıl) bir yörüngesini tamamlar.

2001 FO32, kısa ziyaretinden sonra yalnız yolculuğuna devam edecek ve yaklaşık yedi dünya-ay  mesafesi olan  2,8 milyon kilometre yakınımızdan geçeceği 2052 yılına kadar Dünya’ya bu kadar yaklaşmayacaktır.

Astronomik Jeoloji

Asteroid 2001 FO32, 2001 yılının Mart ayında , New Mexico, Socorro’daki Lincoln Near-Earth Asteroid Research (LINEAR)  programı tarafından keşfedildi ve optik ölçümlere dayanarak, kabaca 3,000 fit (1 kilometre) genişliğinde olduğu tahmin edildi.NEOWISE uzay teleskobu tarafından yapılan daha yakın tarihli takip gözlemlerinde , 2001 FO32, kızılötesi dalga boylarında gözlemlendiğinde soluk görünmektedir, bu da nesnenin muhtemelen 1 kilometreden daha az çapta olduğunu düşündürmektedir. NEOWISE ekibi tarafından yapılan analiz, genişliğinin 440 ila 680 metre arasında olduğunu gösteriyor.

Ölçeğin daha küçük ucunda olsa bile, 2001 FO32, 2021’de gezegenimize bu kadar yaklaşan en büyük asteroid olmaya devam edecek. Son derece büyük 1998 OR2 asteroitinin yakın yaklaşımı, 29 Nisan 2020’deki yaklaşımı idi . 2001 FO32, 1998 OR2’den biraz daha küçüktür, Dünya’ya üç kat daha yakın geçecektir.

21 Mart karşılaşması, gökbilimcilere asteroidin boyutu ve albedo’su (yani yüzeyinin ne kadar parlak veya yansıtıcı olduğu) hakkında daha kesin bir anlayış ve bileşimi hakkında kaba bir fikir edinme fırsatı sunacak.

Bu, kısmen NASA’nın Kızılötesi Teleskop Tesisi’nin (IRTF) kullanılmasıyla, Hawaii’nin Mauna Kea’sının üzerinde 3,2 metrelik  bir teleskopun kullanılmasıyla başarılacaktır. Tucson’daki Arizona Üniversitesi Ay ve Gezegen Laboratuvarı’nda doçent olan Vishnu Reddy, “Teleskopla jeoloji yapmaya çalışıyoruz” diyor.

Güneş ışığı bir asteroidin yüzeyine çarptığında, kayadaki mineraller bazı dalga boylarını emerken diğerlerini yansıtır. Gökbilimciler, yüzeyden yansıyan ışık spektrumunu inceleyerek, asteroid yüzeyindeki minerallerin kimyasal “parmak izlerini” ölçebilirler. Reddy, “Kimyasal yapısını görmek amacıyla kızılötesi spektrumu elde etmek için IRTF’yi kullanacağız” diyor. “Bunu öğrendikten sonra, 2001 FO32’nin hangi mineralleri içerdiğini bulmak için Dünya’daki göktaşlarıyla karşılaştırmalar yapabiliriz.”

Örneğin, 2001 FO32 demir açısından zengin olarak tanımlanırsa, bu onun daha yoğun ve dolayısıyla benzer boyuttaki taşlı bir asteroitten daha büyük olduğu anlamına gelir; Düşük albedolu (karanlık anlamına gelen) bir yüzeyi gösteren gözlemler, asteroidin çok fazla karbon içerdiğini gösterebilir ve bu da onun uzun süredir ölü bir kuyruklu yıldızın çekirdeği olabileceğini düşündürür.

Yakın bakış

Ek olarak, Derin Uzay Ağı (DSN) tarafından yapılan radar gözlemleri, asteroidin ayrıntılı bir görünümünü elde etmek için gerçekleştirilebilir. Nasa’nın Uzay İletişimi ve Navigasyon Programının (SCaN) bir operasyonu olan DSN, biri California’da (Goldstone), biri İspanya’da (Madrid) ve biri Avustralya’da (Canberra) olmak üzere üç yer istasyonundan oluşmaktadır. Çanak antenleri, diğer radyo antenlerinin de alabilmesi için radyo sinyallerini 2001 FO32’den yansıtmak için kullanılabilir. Bu tür radar gözlemleri, asteroidin yörüngesi hakkında ek bilgiler sunabilir, boyutları ve dönüş hızı hakkında daha iyi bir tahmin sağlayabilir ve yüzey özelliklerini (büyük kayalar veya kraterler gibi) görmeye yardımcı olabilir. Hatta yedekte olabilecek küçük uyduları bile ortaya çıkarabilirler.

JPL’nin baş bilim adamı Lance Benner, “20 yıl öncesine dayanan gözlemler, boyut olarak 2001 FO32 ile karşılaştırılabilir Dünya’ya yakın asteroitlerin yaklaşık % 15’inin küçük bir uyduya sahip olduğunu ortaya çıkardı” diyerek devam ediyor.  “Şu anda bu nesne hakkında çok az şey biliniyor, bu nedenle çok yakın karşılaşma, bu asteroid hakkında çok şey öğrenmek için olağanüstü bir fırsat sunuyor.”

2001 FO32 veya daha büyük boyuttaki Dünya’ya yakın asteroitlerin% 95’inden fazlası keşfedildi, izlendi ve kataloglandı. Katalogdaki büyük asteroitlerin hiç birinin gelecek yüzyılda Dünya’yı etkileme şansı yoktur ve bu büyüklükte kalan keşfedilmemiş asteroitlerden herhangi birinin de Dünya’yı etkileme olasılığı son derece düşüktür. Yine de, çarpma tehlikesi oluşturabilecek tüm asteroitleri keşfetme çabaları devam ediyor. Bu nesneler hakkında ne kadar fazla bilgi toplanabilirse, görev tasarımcıları gelecekte Dünya’yı tehdit edecek olursa onları saptırmak için o kadar iyi hazırlanabilirler.

Bu arada, amatör gökbilimciler 2001 FO32 hakkında kendi bilgilerini toplayabilirler. JPL’den Chodas, “Asteroit güney göklerinde hareket ederken çok parlak olacak” diyor ve ekliyor. “Güney yarım küredeki ve kuzey enlemlerindeki amatör gökbilimciler, en yakın yaklaşıma giden gecelerde en az 8 inç açıklığa sahip orta büyüklükteki teleskopları kullanarak bu asteroidi görebilmeli, ancak onu bulmak için muhtemelen yıldız haritalarına ihtiyaçları olacak. “

İlhan Vardar

Kaynak:  NASA , JPL (Jet Tahrik Laboratuvarı, Pasadena, CA)

Basın Bülteni : 2021-53

Meraklısı İçin :