İntiharı Önleme – 1 Sağlık Çalışanları İçin Kaynak

İntihar ve intihar girişimlerinin aileleri, arkadaşları, meslektaşları, toplulukları ve toplumları etkileyen bir dalgalanma etkisi vardır.

İntiharlar önlenebilir. Bireyler ve toplum ulusal düzeyde intiharı önlemek için çok şey yapabilir. 

Her yıl 800.000’e yakın kişi intihar nedeniyle ölüyor; bu her 40 saniyede bir kişidir. İntihar yaşam boyunca gerçekleşir. Ayrıca her intihar için 20’den fazla intihar girişimi vardır.

Dünyada 15-29 yaşındakiler arasında ikinci önde gelen ölüm nedenidir. 

İntihar dünyanın her yerinde meydana gelir. Aslında, küresel intiharların% 79’u düşük ve orta gelirli ülkelerde oluyor. 

İntihar ve ruhsal bozukluklar (özellikle depresyon ve alkol kullanım bozuklukları) arasındaki bağlantı iyi kurulmuş olsa da, birçok intihar kriz anlarında dürtüsel olarak gerçekleşir. Diğer risk faktörleri arasında kayıp deneyimi, yalnızlık, ayrımcılık, ilişkinin kesilmesi, finansal sorunlar, kronik ağrı ve hastalık, şiddet, istismar ve çatışma veya diğer insani acil durumlar yer alır. İntihar için en güçlü risk faktörü, önceki intihar girişimidir.

İntiharı önlemek için çok şey yapılabilir. WHO (Dünya Sağlık Örgütü), etkili olduğu kanıtlanmış dört temel müdahaleyi önermektedir:

araçlara erişimi kısıtlamak

intiharın sorumlu bir şekilde bildirilmesini sağlamak için medya ile birlikte çalışmak.

gençlerin hayatın baskılarıyla başa çıkma becerilerini geliştirmelerine yardımcı

İntihar etmeyi düşünen veya intihar girişiminde bulunan kişilerin erken teşhisi ve yönetimi, kısa ve uzun vadede takip ve teması sürdürme.

Bu hafta itibarı ile WHO (Dünya Sağlık Örgütü)’nün hazırladığı SUPRE (Dünya Çapında İntihar’ın Önlenmesi Girişimi)’nin bir parçası olarak hazırladığı, intiharla ilgili olarak belirli sosyal ve profesyonel gruplara hitap eden kaynaklar dizisi dökümanlarından özet bilgileri paylaşmaya başlayacağım.  

Sağlık Çalışanları İçin Kaynak

Araştırmalar intihar sonucu ölen birçok insanın bir önceki ay bir sağlık çalışanı tarafından görüldüğünü açıklıyor. Bu nedenle tüm sağlık işçilerinin intihar riski taşıyan kişilerin farkına varmada, değerlendirmede ve desteklemede önemli bir rolü vardır

Dikkat edilmesi gereken  işaretler

• Hayatlarını bitirmeyi istemekle ilgili düşüncelerini veya duygularını ifade etmek ya da umutsuz hissetmek ve yaşama sebebi bulamamakla ilgili konuşmak;

• yalnızlık duyguları hakkında konuşmak, diğerleri veya sosyal izolasyon, başkalarına yük olmak veya dayanılmaz ağrı;

• ajitasyon, şiddet, sıkıntı veya iletişimde zorluk (bir konsültasyon sırasında bahsedilen sorunlar olarak gözlemlendi );

• yeme veya uyku alışkanlıklarında değişiklik;

• kendini kesme  veya kendine zarar verme belirtileri;

• yaşamını sonlandırdıktan sonrasını  yazma isteği

• Destekleyici aile üyelerinin veya psikososyal desteğin olmaması.

İntihar için risk faktörlerini düşünün ve değerlendirin. Bunlar önceki intihar girişimlerini, depresyonu, alkolü veya uyuşturucu kullanım sorunları, diğer akıl sağlığı sorunları gibi psikoz veya bipolar bozukluk, şiddetli duygusal sıkıntı, kronik ağrı veya hastalık, travma deneyimleri (örn.ve kişilerarası şiddet, savaş, taciz, ayrımcılık), yakın zamandaki kayıp (örneğin işsizlik, yas, ilişki – ayrılık) veya finansal sorunlar.

Ne yapabilirsin

• Kişiyle özel bir ortamda konuşmak için yeterli zaman ayırın, empati gösterin ve pozitif bir ilişki kurmaya çalışın.

• Mevcut zihinsel durumu ölçmek için yavaş yavaş konuya girin. İntihar hakkında ki  düşüncelere doğrudan sahip olup olmadığını sormadan önce kişinin durumunu araştırın. İntihar hakkında direkt soru sormak intiharı kışkırtır, ancak kaygıyı azaltabilir ve kişiye anlaşıldığını hissettirmek adına bu tür sorular sorulabilir.

• Kişi intiharı düşünüyorsa, takip sorularında somut planlar yapıp yapmadıklarını araştırın.

• Kişinin intihar düşünceleri veya planları varsa, ancak planı somut veya bir şarta bağlı ise:

›Duygusal destek sunun, intihar duyguları hakkında konuşmaya teşvik edin, onlara güçlü yönlerini ve geçmişte problemleri nasıl çözdüklerini hatırlatın.

›Onlara akıl sağlığı ile ilgili ayrıntılar verin, Mümkünse takipte kalın ve mümkünse başka bir uzmandan randevu alın ve

›Psikososyal destek için ailesi ve arkadaşlar ile yaşadığı sosyal ortamdaki kişileri de bilgilendirin.

• Kişinin intihar araçları da dahil olmak üzere ölmek için somut bir planı varsa , intihar düşüncesinden uzaklaşana ve söz konusu intihar araçları tamamen ortadan kaldırılana kadar aile bireyleri veya aile bireyleri yapamıyorsa bir uzman veya hasta bakıcıya emanet edilerek  asla yalnız bırakılmamalıdır.

Bir intihar girişiminden sonra :

Mevcut sağlık ve toplum hizmetlerinin kendisine desteğinin sürekli olacağına inandırın.

Ailesine sağlık hizmetleriyle iletişim halinde kalmaları gerektiğini söyleyin.

İlhan Vardar

Kaynak :  WHO (Dünya Sağlık Örgütü)