Sıfır İntihar – III

Hepimiz İntiharı Önleyebiliriz

Her yıl 800.000’e yakın kişi intihar nedeniyle ölüyor. Bu her 40 saniyede bir kişi demektir. Ayrıca her intihar için 20’den fazla intihar girişimi vardır.

Dünyada 15-29 yaşındakiler arasında intihar  ikinci ölüm nedenidir. 

İntiharlar ve intihar girişimlerinin aileleri, arkadaşları, meslektaşları, toplulukları ve toplumları etkileyen bir damgalanma etkisi vardır.

İntiharlar önlenebilir. Birey, toplum ve ulusal düzeyde intiharı önlemek için çok şey yapılabilir. 

 WHO (Dünya Sağlık Örgütü) ‘nün intiharı önleme yaklaşımı LIVE LIFE (hayatı yaşa) olarak bilinir.

Birinin intihara teşebbüs edebileceğine dair uyarı işaretleri

Bir insanın içten içe ne hissettiğini göremezsiniz, bu nedenle birinin intihar düşüncelerine sahip olduğunu belirlemek her zaman kolay değildir . Bununla birlikte, bir kişinin intiharı düşündüğünü gösteren bazı dış uyarı işaretleri şunları içerir:

• Umutsuz, kapana kısılmış veya yalnız hissetmekten bahsetmek
• Yaşamaya devam etmek için hiçbir nedeni olmadığını söylemek
• Bir vasiyetname hazırlamak veya kişisel eşyalarını vermek
• Silah satın almak gibi kişisel zarar verme yolları aramak
• Çok fazla veya çok az uyumak
• Çok az yemek veya çok fazla yemek, (önemli kilo alımı veya kaybı ile sonuçlanır)
• Aşırı alkol veya uyuşturucu tüketimi dahil olmak üzere dikkatsiz davranışlarda bulunmak
• Başkalarıyla sosyal etkileşimlerden kaçınmak
• Öfke veya intikam alma niyetini ifade etmek
• Aşırı kaygı veya ajitasyon belirtileri göstermek
• Dramatik ruh hali değişimleri yaşamak
• Bir çıkış yolu olarak intihardan bahsetmek

Korkunç gelebilir, ancak harekete geçmek ve birine ihtiyaç duydukları yardımı almak; intihar girişimini veya ölümü önlemeye yardımcı olabilir.

İntihara meyilli biriyle nasıl konuşulur

Bir aile ferdinin veya arkadaşınızın intihar etmeyi düşündüğünden şüpheleniyorsanız, endişeleriniz hakkında onunla konuşun. Sohbete yargılayıcı olmayan ve yüzleşmeyen bir şekilde sorular sorarak başlayabilirsiniz.

Açıkça konuşun ve “İntiharı mı düşünüyorsun?” Gibi doğrudan sorular sormaktan korkmayın.

Konuşma sırasında şunlardan emin olun:

• Sakin olun ve güven verici bir tonda konuşun
• Duygularının meşru olduğunu kabul edin
• Destek ve cesaret verin
• Onlara yardımın mevcut olduğunu ve tedavi ile kendilerini daha iyi hissedebileceklerini söyleyin

Sorunlarını en aza indirgemediğinizden veya fikirlerini değiştirmeleri için onları utandırmaya çalışmayın. Onlara yardım etmenin en iyi yolu dinlemek ve desteğinizi göstermek. Onları bir uzmandan yardım almaya da teşvik edebilirsiniz.

Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı bulmalarına, telefon etmelerine veya onlarla ilk randevularına gitmelerine yardımcı olmayı teklif edin.

Önem verdiğiniz birinin intihar belirtileri göstermesi korkutucu olabilir. Ancak yardım edebilecek bir konumdaysanız harekete geçmek çok önemlidir. Bir hayat kurtarmaya yardımcı olmak için bir konuşma başlatmak, almaya değer bir risktir.

Yakın tehlike durumlarında

WHO’(Dünya Sağlık Örğütü)’ne göre, aşağıdakilerden herhangi birini yaptığını fark ederseniz, derhal ilgilenilmesi gerekir:

• İşlerini düzene koymak veya mal varlıklarını vermek
• Arkadaşlara ve aileye veda etmek
• Umutsuzluktan sakinliğe doğru bir ruh hali değişimi yaşamak
• Ateşli silah veya ilaç gibi bir intiharı tamamlamak için gerekli araçları planlamak, satın almak, çalmak veya ödünç almak

Birinin aniden kendine zarar verme riski altında olduğunu düşünüyorsanız:

• 182’yi arayın.
• Yardım gelene kadar kişiyle birlikte kalın.
• Zarar verebilecek her türlü silah, bıçak, ilaç veya diğer şeyleri ortadan kaldırın.
• Dinle, ama yargılama, tartışma, tehdit etme veya bağırma.

İntihar riskini artıran faktörler nedir?

Genelde birinin kendi canına kıymaya karar vermesinin tek bir nedeni yoktur. Akıl sağlığı bozukluğu gibi çeşitli faktörler intihar riskini artırabilir.

Fakat yarıdan fazla -İntihar sonucu ölen- tüm insanların ölüm anında bilinen bir akıl hastalığı yoktur.

Depresyon , zihinsel sağlık açısından en önemli risk faktörüdür, ancak diğerleri bipolar bozukluk , şizofreni , anksiyete bozuklukları ve kişilik bozukluklarını içerir .

Akıl sağlığı koşullarının yanı sıra, intihar riskini artıran diğer faktörler şunlardır:

• Hapsetme
• Zayıf iş güvenliği veya düşük iş tatmini seviyeleri
• İstismar veya sürekli istismara tanık olma geçmişi
• Kanser veya HIV gibi ciddi bir tıbbi durum teşhisi konulması
• Sosyal olarak izole olmak veya zorbalık veya taciz kurbanı olmak
• Madde kullanım bozukluğu
• Çocukluk tacizi veya travması
• Aile intihar öyküsü
• Önceki intihar girişimleri
• Kronik bir hastalığa sahip olmak
• Önemli bir ilişkinin kaybı gibi sosyal kayıp
• İş kaybı
• Ateşli silahlar ve uyuşturucular dahil olmak üzere ölümcül araçlara erişim
• Yardım veya destek aramada zorluk
• Akıl sağlığı veya madde kullanımı tedavisine erişim eksikliği
• İntiharı kişisel sorunlara çözüm olarak kabul eden inanç sistemlerini takip etmek

İntihar düşünceleri nasıl önlenir

İntihar düşünceleriniz veya duygularınız varsa, utanmayın ve bunu kendinize saklamayın. Bazı insanlar intihara meyilli düşünceler içindeyken, herhangi bir eylemde bulunma niyeti olmasa da, bazı önlemler almak yine de önemlidir.

Umut Olabilirsiniz

İntihar,  kimse için bir çözüm değildir. 

Sohbet başlatarak, destek sağlayarak ve ihtiyacı olanlara yardıma yönlendirerek intiharları önleyebilir ve hayat kurtarabilirsiniz.

İlhan Vardar

Kaynakça : WHO (Dünya Sağlık Örgütü)

healthline.com

mentalhealth.org.uk