Sıfır İntihar – IV

COVID-19 Sonrasında Ruh Sağlığını Güçlendirme ve İntiharı Önleme Eylem Planı 

2020 yılının Nisan ayında başlatılan Action Alliance’ın (Eylem İttifakı)  Ruh Sağlığı ve İntiharı Önleme Ulusal COVID-19 Tepkisi (Ulusal Müdahale) eşi görülmemiş bir ortaklıktır. Önde gelen kamu ve özel sektör kuruluşlarından oluşan dinamik, çeşitli, siyasal ve partizan olmayan gruplardan oluşan işbirliği, liderlik ve eylem yoluyla anlamlı ve kalıcı bir değişim sağlamaya kararlıdır.

Akıl sağlığı ve intiharı önleme, çok sektörlü perspektifler ve çözümler gerektiren karmaşık halk sağlığı sorunudur. Bu nedenle, bu çalışmaya rehberlik eden Ulusal Müdahale Yönlendirme Komitesi bilim, yenilik, iletişim ve düşünce liderliğinde en iyisini getiren kıdemli liderlerden oluşmalıdır.

Ulusal Müdahale, pandeminin ardından ülke çapında akıl sağlığı ve intiharı önlemeye yardımcı olacak altı stratejik önceliğe odaklanmalıdır.

Akıl sağlığı ve intiharı önleme, ülkenin genel sağlığı ve refahı için hiç bu kadar kritik olmamıştı. Bu dönüm noktası, ulusa, herkesin ihtiyaç duyduğu ve hak ettiği bakım, destek ve hizmetlere – nerede ve ne zaman ihtiyaç duyduklarına – erişebilmesini sağlayan kalıcı sistemler ve politika değişiklikleri ile ortaya çıkması için eşsiz bir fırsat sağlayacaktır.

ÖNCELİK 1

Ruh sağlığı ve intihar hakkındaki ulusal stratejimizi değiştirmeliyiz.

Duygusal sıkıntı, akıl hastalığı ve intihardan etkilenen insanların seslerini ve deneyimlerini dinlemeli ve yükseltmeliyiz. 

Akıl sağlığı ve intiharı önleme konusundaki konuşmayı ve kültürel anlayışı değiştirmek, dönüştürücü bakımın önünü açmak için çok önemlidir. Ulusal senaryomuzdaki değişim, bu tür koşulların ne kadar yaygın olduğunu, etkilenenlerin çeşitliliğini ve sayısının ve sayının arkasındaki hikayeleri açıklamalı ve aynı zamanda dayanıklılık mesajları sağlamalıdır.

 Ulusal Müdahale ortaklarımızı, iletişim çabaları etrafında ruh sağlığı ve madde kötüye kullanımı paydaş grupları arasında işbirliğini destekleyen bir mekanizma oluşturmaya çağırmalıyız.  

• Ulusal Müdahele’nin, ulusal ortakları aracılığıyla, ruh sağlığının teşviki ve intiharın önlenmesi hakkında etkili bir sohbeti ateşleyen koordineli ve uyumlu bir Ulusal Müdahale kampanyası uygulamaya çağırmalıyız.
   
• ……’i (ruh sağlığı krizleri için yeni ulusal çağrı numarası oluşturularak) uygulamakla görevli ulusal kurumları, savunuculuk grupları ve özel sektör şirketleriyle, projenin lansmanı ile koordine edilen kapsamlı bir iletişim kampanyası tasarlamak ve uygulamak için işbirliği yapmaya çağırmalıyız.

 ÖNCELİK 2

Uzmanlık ve birinci basamak sağlık hizmetlerinde madde kullanımı ve ruh sağlığı bozuklukları için kanıta dayalı tedavilere erişimi artırmak.

Uzmanlık ve birinci basamak sağlık hizmetlerinde davranışsal sağlık koşullarının etkili bir şekilde tanımlanması ve tedavisini genişletmeliyiz. Birinci basamakta madde kullanımı ve ruh sağlığı bozuklukları olan birçok bireyi tedavi etmek için etkili bakım modelleri mevcuttur.  Kamu ve özel sektör paydaşları – politika yapıcılar, ödeme yapanlar, akreditörler ve diğerleri – bu etkili uygulamaları bakım standardı haline getirmek için gerekli adımları atmalıdır. 

İnsanların bakıma ne zaman ve nerede ihtiyaç duyarlarsa erişmelerini sağlamak, ülkelerin genel sağlığı ve refahı için çok önemlidir. Ulusal Yanıt, özellikle ulaşılması zor topluluklar için tarama, tedavi ve birinci basamak sağlık hizmetlerine erişimi artırmak için sürekli teknoloji kullanımını savunmalı.

Birinci basamakta ve yenilikçi uzmanlık bakımı yoluyla ruh sağlığı ve madde kullanım bozukluğu olan bireylerin etkili bir şekilde tanımlanmasını ve tedavisini genişletmeli. 

Ruh sağlığı ve madde kullanım bozuklukları için tele-sağlık hizmetlerini kalıcı olarak erişilebilir hale getirilmelidir.

ÖNCELİK 3

Cezalandırıcı olmayan ve destekleyici kriz müdahale hizmetlerinin kullanımının artırılması.

İnsanlara güvenli ve şefkatli bir şekilde yanıt vermek için eğitimli profesyonellerle (ör. Mobil kriz birimleri, meslektaş destekleri ve dinlenme merkezleri) birlikte, kriz müdahalesi ve istikrar için en iyi uygulamaları oluşturmaya yönelik devlet çabalarını destekleyen kapsamlı bir kriz müdahale sistemi kurmalı ve buna yatırım yapılmalı.

ÖNCELİK 4

İntihar oranındaki, aşırı dozdaki ve diğer önemli olaylardaki ve bu sonuçlardaki kümelerdeki veya ani artışlardaki değişiklikleri hemen belirlemek için neredeyse gerçek zamanlı veri toplama sistemleri kurulmalı.

İntiharı ve intihar sıkıntısını daha iyi tanımlamak, müdahale etmek ve hafifletmek için akıl sağlığı ve intihar hakkında neredeyse gerçek zamanlı verilere erişim sağlamalıyız. COVID-19 enfeksiyonları ve ölümleriyle ilgili gerçek zamanlı veriler sağlandığı gibi, pandeminin ruh sağlığı ve intiharla ilgili etkilerini ele almak için neredeyse gerçek zamanlı verilere ihtiyacımız vardır.

ÖNCELİK 5

Dezavantajlı gruplar için kapsamlı ve etkili intiharı önleme ve akıl sağlığı hizmetlerinin adil bir şekilde sunulmasını sağlamak; lezbiyen, gay, biseksüel, transseksüel, queer ve sorgulayan (LGBTQ) bireyler; ve pandemiden orantısız bir şekilde etkilenen diğerleri için bu yapılmalıdır.

Irk, etnik köken, coğrafya, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ile ilgili sağlık hizmeti eşitsizlikleri gibi birçok nedenden ötürü pandeminin orantısız bir etkisini yaşamış topluluklara yatırım yapmalıyız. Bu, sağlık hizmetlerinin ötesine geçmeli ve konutlarda, okullarda, işyerlerinde ve sağlık sonuçlarının sosyal belirleyicileri olan diğer birçok kurumda sistemik ve yapısal ırkçılığa odaklanmalıdır.
 

ÖNCELİK 6

İntihar ve akıl sağlığı sorunlarının temel nedenlerini tedavi eden önleme ve erken müdahale yaklaşımlarına yatırım yapılmalı.

Okullar, istihdam yerleri ve topluluk alanları dahil olmak üzere bir dizi ortamda önleme ve erken müdahale yaklaşımlarına yatırım yapmalıyız. Ek olarak, COVID-19’un akıl sağlığı etkisi sadece marjinal toplulukları sert bir şekilde etkilemekle kalmadı, aynı zamanda teslimat işçilerinden sağlık uzmanlarına ve ilk müdahale ekiplerine kadar cephede savaşanların hayatlarını gereksiz yere zorladı. Bu pandeminin bu bireyler üzerindeki zihinsel ve duygusal etkilerini ölçerek temel işlerin ve ilk müdahale ekiplerinin ihtiyaçlarını değerlendirmeli ve önemsemeliyiz. 

Okullar, istihdam yerleri ve topluluk alanları dahil olmak üzere çeşitli ortamlarda önleme ve erken müdahale yaklaşımlarına yatırım yapılmalı.

Pandemiden etkilenen temel çalışanların ve ilk müdahale ekiplerinin ihtiyaçlarını değerlendirip bunlara özen gösterilmeli. 

• Ulusal Müdaheleyi, ilk müdahale ekiplerinin, sağlık uzmanlarının ve kamu güvenliğinin akıl sağlığı ve intiharı önleme ihtiyaçları ve salgının ruh sağlığı ve sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin verileri değerlendirmeye, derlemeye ve yaymaya çağırmalıyız.
• Hapishaneler  gibi temel çalışanları olan kurumların denetimine sahip olan ulusal kurumları, Operasyonların Sürekliliği Planlarına ruh sağlığı, duygusal stres ve travma desteği için kaynakları, finansmanı ve rehberliği dahil etmeye çağırmalıyız.
   
• Kuruluşların virüs yayılma riskini azaltmak ve travma bilgisine dayalı kanıta dayalı destek sağlamak için kurumların yerinde protokollere sahip olmasını ve etkinleştirilmesini sağlamak için (denetlenmesi gereken belirli gereksinimleri dahil ederek) temel çalışanların çalışma koşullarını denetlemekten sorumlu akreditasyon organlarını çağırmalıyız.

Bu oluşumun ülkemizde olduğunu mu düşündünüz?

Daha “Ruh Sağlığı Yasasını” çıkaramayan bir ülkeden mi bu eylem planını bekliyorsunuz?

Ama şu soruyu sorabiliriz ? Neden biz yapamıyoruz bu tür eylem planları ?

Evet TPD (Türkiye Psikiyatri Derneği) Ruh Sağlığı Yasa Taslağını birkaç kez meclise taşıdı hala sümen altı.

Ama TPD, TTB ( Türk Tabipleri Birliği), ilgili dernekler, platformlar bu tür çalışmalarla halkın bilinçlenmesi konusunda en azından etkili olabilirler diye düşünüyorum.

Dikkat ederseniz siyasileri katmıyorum işin içine çünkü onların bir çoğuna göre “akıl mı kalmış ki sağlığını düşüneceğiz” mantığı geçerli. Bu düşünce yapısından destek beklemek abesle iştigal etmek olmaz mı?

İlhan Vardar

Kaynak : Action Alliance- ABD

National Mental Health Response