Sıfır İntihar – VII

Sıfır İntihar kimsenin yalnız ve çaresizlik içinde ölmemesi gerektiğine inanan sağlık hizmetleridir.

İyi niyetli bir akıl sağlığı girişimi gerçekçi olmayan beklentiler oluşturuyor olabilir.

Evet son 50-60 yıldır gelişen Modern Psikiyatri en çok reddiyeye uğrayan bilim dalıdır.

Modern Psikiyatri gibi Sıfır İntihar girişimi de maalesef aynı şekilde eleştirilere maruz kalmaktadır.

Biraz daha iyi niyetli kaynaklardan derlediğim eleştirel yaklaşımı paylaşmak istedim bu yazımda.

Modern tıp, zayıflatıcı ve ölümcül bulaşıcı salgın hastalıkları kontrol altına almak ve bazı durumlarda ortadan kaldırmak konusunda önemli başarılar elde etti. Son yıllarda önemli psikiyatrik bozuklukların önlenmesi, teşhisi ve tedavisinde de önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Yine de, psikiyatrik hasta olma ve  ölüm oranı  ilişkili olmaya devam etmektedir . 

İntihar, psikiyatrik hastalıkların en sık görülen ölümcül sonuçlarından biridir.

Bu yüzyılın başından bu yana, intihar oranları yaş aralığı boyunca önemli ölçüde arttı. Pek çok rahatsız edici eğilim arasında, ergenlik öncesi ve daha genç ergenler arasında intihar oranı 2007’den 2017’ye % 178 artmıştır. Bu süre zarfında geç ergenler arasında intihar oranı % 76 artmıştır. 

 İntihar, korkunç bir halk sağlığı salgınıdır.

Zararı azaltma

Kavramsal çerçeve, ölümcül araçlara erişimi kısıtlayarak ve psiko eğitim yoluyla, damgalanmayı azaltarak ve ilk belirtiye ait uyarı işaretleri konusunda halkın farkındalığını artırarak önlemenin önemini vurgulamaktadır. Ayrıca risk değerlendirme taraması ve / veya değerlendirmesi ve vaka formülasyonunun yanı sıra güvenlik ve tedavi planlamasını da içerir. 

Birkaç umut vadeden risk değerlendirme modelini ve teşhis araçlarını içeren kanıta dayalı intihar bilimindeki son gelişmelere rağmen, intihar her vakada tahmin edilemez olmaya devam etmektedir. 

Bu yaklaşım, özellikle intihar eğilimli hastanın ihtiyaçlarına göre tasarlanmış bakıma zamanında erişim sunan, hastalara ve ailelerine de stratejik erişimi içerir. Bu modele dayalı programların hedefleri arasında daha fazla güvenlik, azaltılmış risk ve yüksek riske katkıda bulunan tıbbi ve psikiyatrik eş tanılı durumların iyileştirilmesi yer alır.

Bununla birlikte, intihar davranışı karmaşık, birden çok belirlenmiş biyopsikososyal bir fenomendir ve intihara meyilli hasta , etkili önleme, tanımlama ve müdahale için zor ve hareketli bir hedef olmaya devam etmektedir .

İntihar hasarının azaltılmasının önündeki önemli engeller var olmaya devam etmektedir. Risk altındaki hastalarda yüksek oranda eşzamanlı akıl hastalığı, kişilik bozukluğu ve madde bağımlılığı vardır. Genellikle zor ve görünüşte zorlu yaşam koşullarıyla kuşatılırlar. 

İntihar riski taşıyan hastaların önemli bir yüzdesini karakterize eden hatırı sayılır moral bozukluğu ve umutsuzluk, akıl sağlığı hizmetleri sistemine karşı yüksek düzeyde şüphecilik ve güvensizliğe ve tedaviye girme ve tedavide kalma konusundaki isteksizliğe katkıda bulunur. Bu zorluklar kümesi, intihar yoluyla ölümü azaltma çabaları üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir.

Sonuç olarak, ciddi kendine zarar verme risk faktörleri ile ilgili birçok hasta, yatan hasta, ayakta tedavi ve acil servis ortamlarından taburcu edilir. Psikiyatristler ve diğer akıl sağlığı uzmanları. bunun makul bir karar olduğu ve hastanın – en azından kısa vadede – güvende kalmayı sağladığını öne sürer.

Sıfır İntihar

Bugüne kadarki en iyi bilinen ve etkili hasar azaltma girişimi olarak Zero Suicide (Sıfır İntihar)’ı gösterebiliriz.

Bu eğitim ve danışma programı, yukarıda ana hatlarıyla belirtildiği gibi kanıta dayalı intihar biliminden en iyi uygulamaları dahil etmeye yönelik çok yönlü bir çabadır. Bu uygulamaları, psikiyatristler ve diğer sağlık uzmanlarının öğrenmesi ve yürütmesi nispeten kolay olan yollarla başarılı bir şekilde entegre etmiştir. İntiharı önleme, değerlendirme ve tedaviye yönelik bakım standardının iyileştirilmesine önemli katkı sağlamaktadır.

Sonuçla ilgili gerçekçi olmayan beklentileri yükseltmeden umut beslemek, herhangi bir halk sağlığı girişiminin temel amacı olmalıdır. Ne yazık ki Sıfır İntihar terimi, intiharı geri dönülmez şekilde ortadan kaldırmanın mükemmel sonucunu ifade ediyor. Aynı zamanda, Sıfır İntihar hakkında yayımlanan literatür, bunun arzu edilen bir hedef olduğunu, ancak elde edilebilirliği konusunda sessiz kaldığını belirtir. Bu sessiz nitelendirmeye rağmen, Sıfır İntihar  isminin kendisi, intiharın, bazı bulaşıcı hastalık salgınları gibi ortadan kaldırılabilen bir durum olduğunu ve bu programın nihai amacının bu olduğunu ima etmektedir.

Bununla birlikte intihar, 1950’lerin çocuk felci salgınından veya bu yüzyılın hepatit C salgınından çok farklı bir toplumsal hastalıktır . Tıbbi teknoloji ve tedavideki gelişmeler bu hastalıkları önemli ölçüde azaltmıştır. Ne yazık ki, varoluşsal tehditler üzerinde azami kontrole sahip olmak için güçlü insan ihtiyacına rağmen intiharı tamamen ortadan kaldıracak yöntemlerin tasarlanabileceğine dair hiçbir kanıt yoktur.

Sıfır İntihar , hastalar, sevdikleri ve sağlık hizmeti sağlayıcıları için yanlış bir umut uyandırma riski taşır. 

Öngörülebilir gelecek için intihar değerlendirmesi ve tedavisi, muhtemelen bilimden çok sanat olmaya devam edecek. İntihar bilimindeki ilerlemeler, intihar oranını, belki de sürekli bir temelde bile azaltmada başarılı olabilir, ancak bunu ortadan kaldırması pek olası değildir.

Hasta intiharının sevdikler ve sağlık hizmeti verenler üzerindeki olumsuz etkilerine dair önemli kanıtlar vardır. Bunlar, potansiyel olarak istikrarsızlaştırıcı ve uzun süreli anksiyete, depresyon, öfke, kayıp, utanç, suçluluk ve başarısızlık duygularını içerir. Sıfır İntihar kavramının, intiharla ölümden arınmış bir toplum şeklindeki ütopik vizyonu nedeniyle birini intihara uğratan kişilerde bu tepkileri şiddetlendirmek gibi istenmeyen bir sonucun olmayacağını umabiliriz.

Zero Suicide’ın(Sıfır İntihar) geliştiricileri ve destekçileri markalarını yeniden düşünmeli ve böyle bir başlığın bazı açılardan canlandırıcı olsa da yanıltıcı olduğunu düşünmelidir. İnsanın kendini yok etmeye yönelik amansız eğilimini daha büyük bir takdirle yansıtan, ancak aynı zamanda kanıta dayalı araştırma ve uygulamanın nihayetinde daha iyi sonuçlarla sonuçlanabileceği umudu veren bir isim değişikliği oldukça arzu edilir. Bir isim değişikliğinin yanı sıra, Zero Suicide ile ilgili literatür, bu girişimin amacının intihar oluşumunu keskin bir şekilde azaltarak hayat kurtarmak için gittikçe daha etkili yollar bulmakla sınırlı olduğunu, ancak onu ortadan kaldırmaya çalışmadığına dair açık ve kesin bir ifade içermelidir.

Keşke ülkemde de Üniversiteler, ilgili odalar,  bu tür çalışmalar yapılabilse ve sivil girişimleri desteklese.

Önceki haftalarda yayınlanan Sıfır İntihar yazılarıma dergiden ulaşılabilir.

İlhan VARDAR

Kaynak Psychiatric Times